Với đặc thù là tỉnh miền núi, vùng cao, biên giới, thuộc phía Đông Bắc của Tổ quốc; tỉnh Cao Bằng có 10 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm: 01 thành phố, 09 huyện và 161 xã, phường, thị trấn; trong đó: 33 xã, phường thuộc khu vực I (có 43 thôn đặc biệt khó khăn); 4 xã, phường, thị trấn thuộc khu vực II (có 15 thôn đặc biệt khó khăn); 124 xã thuộc khu vực III (có 938 thôn đặc biệt khó khăn); có 07 huyện với 40 xã, thị trấn biên giới; có 07 huyện nằm trong 74 huyện nghèo nhất cả nước. Dân số bình quân toàn tỉnh có trên 547.000 người (tính đến đầu năm 2024), với 35 thành phần dân tộc, nhưng chủ yếu chỉ có 08 dân tộc cùng sinh sống lâu đời; trong đó: dân tộc Tày chiếm 40,97%; Nùng 31,08%; Mông 10,13%; Dao 10,08%; Kinh 5,76%; Sán Chỉ 1,39%; Lô Lô 0,47%; Hoa 0,03 %; dân tộc khác 0,09%. Nhìn chung, điều kiện môi trường sống và đời sống kinh tế của đồng bào các dân tộc còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều, hiểu biết kiến thức pháp luật còn hạn chế.

Để tăng cường năng lực tiếp cận, sử dụng pháp luật để thực thi quyền, nghĩa vụ của mình cũng như bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội ngay tại địa bàn cơ sở, trong năm 2024, Sở Tư pháp đã tăng cường triển khai các hoạt động tuyên truyền, phổ biến cho Nhân dân ở các thôn, bản đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bằng nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với đặc điểm, tình hình tại địa phương.

Sở Tư pháp đã biên soạn 10 loại tờ gấp pháp luật với số lượng 70.000 tờ (7.000 tờ/loại), gồm các nội dung: một số điểm mới nổi bật của Luật Đất đai năm 2024; một số quy định của pháp luật liên quan đến công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở; một số quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực: lâm nghiệp, bảo vệ môi trường, phòng, chống bạo lực gia đình, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, hành vi xuất cảnh, nhập cảnh trái phép…

Tổ chức 41 hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật trực tiếp tại các thôn, xóm vùng sâu, vùng xa vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn các huyện Bảo Lâm, Bảo Lạc, Hà Quảng, Nguyên Bình, Thạch An với trên 2.700 đại biểu tham dự.

Hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Triệu Nguyên, huyện Nguyên Bình.

Phối hợp với các đơn vị, địa phương tổ chức thành công  09 cuộc thi tìm hiểu pháp luật bằng hình thức sân khấu hóa tại các xã: Đại Sơn, Quốc Toản (huyện Quảng Hòa); Đức Hạnh, Nam Cao, Yên Thổ, Thái Sơn (huyện Bảo Lâm); thị trấn Thông Nông (huyện Hà Quảng); xã Vân Trình, Đức Xuân (huyện Thạch An) với sự tham gia của 63 đội thi đến từ các thôn, xóm, tổ dân phố. Đối tượng tham gia dự thi là người dân, người có uy tín, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, xóm, tổ dân phố. Các đội thi trải qua 03 phần thi bao gồm: Chào hỏi, tìm hiểu kiến thức pháp luật và tiểu phẩm. Phần thi chào hỏi, các đội giới thiệu về các thành viên chính thức của đội thi, nêu rõ kết quả, ý nghĩa triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật của địa phương. Phần thi tìm hiểu kiến thức pháp luật, các đội thi trắc nghiệm theo chủ đề pháp luật trong các lĩnh vực hôn nhân và gia đình, phòng, chống bạo lực gia đình và dân chủ ở cơ sở. Phần thi tiểu phẩm với nội dung gắn với tình huống nảy sinh trong cộng đồng dân cư trong lĩnh vực pháp luật dân sự; hôn nhân và gia đình; phòng, chống bạo lực gia đình; dân chủ ở cơ sở… được các đội thi dàn dựng sinh động dựa trên những tình huống pháp lý phát sinh trong thực tiễn cuộc sống, qua đó truyền tải nhiều thông điệp ngắn gọn, dễ hiểu, ý nghĩa về ý thức chấp hành pháp luật, thượng tôn pháp luật và vai trò của công tác hòa giải ở cơ sở trong cộng đồng dân cư.

Cuộc thi Tìm hiểu pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại xã Nam Cao, huyện Bảo Lâm.

Bên cạnh đó, trong năm 2024, Sở Tư pháp đã phối hợp với Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh xây dựng, phát sóng các phóng sự, tài liệu tuyên truyền trên sóng phát thanh- truyền hình gồm 10 chuyên đề truyền hình và 18 chuyên đề phát thanh với các tiểu phẩm, câu chuyện pháp luật về các chủ đề về bảo vệ trẻ em; phòng, chống bạo lực gia đình; phòng, chống mua bán người...theo đó, nội dung các quy định của pháp luật được truyền tải ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương và tiếp cận được với đông đảo người dân, tạo sự lan tỏa sâu rộng, tích cực trong cộng đồng.

Nhờ thực hiện các hình thức tuyên truyền phù hợp, nội dung sát thực với đồng bào dân tộc thiểu số, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong thời gian qua đã hỗ trợ, nâng cao năng lực tiếp cận pháp luật và từng bước hình thành thói quen tìm hiểu, sử dụng và tuân theo pháp luật của người dân, qua đó góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.